Kadencja 180 – Mit czy Święty Graal Biegowej Efektywności?

Kiedy patrzymy na biegaczy elity, mamy wrażenie, że nie dotykają ziemi. Płyną. Z kolei wielu amatorów, mimo ogromnego wysiłku, wygląda, jakby walczyło z grawitacją przy każdym kroku. Różnica często nie leży w sile mięśni, ale w rytmie (kadencji).

Jack Daniels, obserwując najlepszych biegaczy świata podczas Igrzysk Olimpijskich w 1984 roku, zauważył coś, co na zawsze zmieniło podejście do techniki biegu. Niezależnie od dystansu, wszyscy mieli jedną wspólną cechę.

Daniels, licząc kroki zawodników, odkrył zdumiewającą powtarzalność. Prawie nikt z elity (biegnącej dystanse od 800m do maratonu) nie schodził poniżej 180 kroków na minutę. W tym samym czasie większość amatorów biega z kadencją 150-165.

To nie jest kwestia przypadku ani stylu. To biomechaniczna konieczność. Przy niższej kadencji, aby utrzymać prędkość, musisz robić nienaturalnie długie kroki, co prowadzi do szeregu problemów, o których powiemy za chwilę.

Intuicja podpowiada: "chcę biec szybciej, muszę stawiać dłuższe kroki". Fizyka mówi co innego. Sztuczne wydłużanie kroku (tzw. overstriding) sprawia, że lądujesz przed swoim środkiem ciężkości.

Elita zwiększa prędkość poprzez mocniejsze odbicie (które naturalnie wydłuża fazę lotu), a nie przez wyciąganie nogi do przodu. Ich kadencja pozostaje wysoka i stała, niezależnie od tego, czy biegną rozgrzewkę, czy finiszują po złoto.

Zwiększenie liczby kroków to nie tylko "szybsze machanie nogami". To zmiana całego ustroju mechanicznego biegu. Zyskujemy na trzech płaszczyznach: mniejszego hamowania, mniejszego obciążenia stawów i darmowej energii.

Wyobraź sobie, że jedziesz samochodem i co chwilę lekko naciskasz hamulec. Tak wygląda bieg z niską kadencją. Lądując piętą daleko przed ciałem, generujesz siłę reakcji podłoża skierowaną przeciwnie do kierunku biegu.

Wyższa kadencja wymusza lądowanie bliżej środka ciężkości (pod biodrami). Dzięki temu "toczysz się" do przodu, zamiast walczyć z każdym krokiem. To czysta oszczędność energii.

Twoje nogi to nie tylko tłoki, to sprężyny. Ścięgno Achillesa i powięź podeszwowa potrafią magazynować energię przy uderzeniu i oddawać ją przy odbiciu. Ale jest warunek: kontakt z podłożem musi być krótki.

Przy niskiej kadencji stopa "klei się" do asfaltu zbyt długo, a zgromadzona energia ucieka w postaci ciepła. Szybszy rytm pozwala wykorzystać ten naturalny napęd hybrydowy.

To argument, który powinien przekonać każdego biegacza po 30-tce. Wyższa kadencja oznacza, że ten sam dystans dzielisz na więcej małych kroczków.

Siła uderzenia przy każdym lądowaniu jest drastycznie mniejsza. To najlepsza profilaktyka przeciwko bólowi kolan (ITBS), bioder czy piszczeli (shin splints). Zamiast uderzać młotem, stąpasz lekko jak ninja.

Wiedza to jedno, praktyka to drugie. Zmiana nawyku ruchowego jest trudna i ryzykowna, jeśli zrobisz to za szybko. Oto bezpieczna ścieżka adaptacji.

Krok 1: Diagnoza. Zanim zaczniesz cokolwiek zmieniać, musisz wiedzieć, gdzie jesteś. Większość zegarków sportowych mierzy kadencję (oznaczaną jako spm - steps per minute). Możesz też policzyć kroki jednej nogi przez 30 sekund i pomnożyć wynik przez 4.

Najgorszy błąd? Próba przeskoczenia z kadencji 160 od razu na 180. To szok dla układu nerwowego i pewna droga do kontuzji (najczęściej ścięgna Achillesa). Stosuj zasadę 5%.

• Jeśli masz 160 spm - celuj w 168 spm.
• Jeśli masz 170 spm - celuj w 178 spm.

Wplataj odcinki z wyższą kadencją w spokojne biegi (np. 1 minuta wyższego rytmu na każde 5 minut biegu). Daj sobie 4-6 tygodni na adaptację do nowej liczby, zanim pójdziesz wyżej.

Trudno jest liczyć kroki w głowie przez godzinę. Wykorzystaj technologię.

Najprostszym sposobem jest muzyka. W serwisach streamingowych znajdziesz playlisty "170 BPM Running" czy "180 BPM Running". Bieganie do rytmu muzyki jest intuicyjne i mniej męczące psychicznie niż słuchanie „pikania” metronomu.

Ciekawostka fizjologiczna: przy kadencji 180 kroków na minutę, idealnie sprawdza się rytm oddechowy 2:2 (wdech na 2 kroki, wydech na 2 kroki).

Daje to 45 pełnych oddechów na minutę – wartość bardzo wydajną dla pracy tlenowej. Wielu biegaczy odkrywa, że pilnując kadencji, ich oddech "sam" wpada w ten optymalny rytm, co opóźnia zmęczenie.

Czy musisz biegać równo 180? Nie. Usain Bolt biegał powyżej 200, a wysocy maratończycy czasem biegają 176. Liczba 180 to drogowskaz, a nie religijny dogmat.

Celem jest bieganie "lekko" i lądowanie pod środkiem ciężkości. Dla Ciebie optimum może wynosić 178 lub 182. Ważne, by uciec z "człapiącej" strefy 150-160, która niszczy stawy i marnuje energię. Przyspiesz kroki, a poczujesz różnicę.